Ikona

Numer inwentarzowy	Czas powstania	Wymiary w cm.
IPRM/ETN/40	XX w.	Wysokość: 15,5 Szerokość: 13,5 Głębokość/długość: –

Opis

Reprodukcja w stylu ikony przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem.

Jest to wariant przedstawienia Matki Bożej typu Hodegetria.

Historia obiektu

Ten rodzaj przedstawienia Matki Bożej nazywany jest „Hodegetria”, co znaczy po grecku: „wskazująca drogę”, „prowadząca”.
Taka ikona przedstawia Maryję, która na lewym ramieniu trzyma Dzieciątko, a prawą ręką wskazuje na nie. Chrystus w tym ujęciu prawą dłoń ma ułożoną w geście błogosławieństwa.

Chrystus jest zwrócony twarzą wprost do wiernych. Prawą ręką błogosławi, a lewą ma ukrytą pod himationem (wierzchnia szata). Gest błogosławieństwa ma wymowę symboliczną: dwa wyprostowane palce to dwie natury Chrystusa – boska i ludzka, trzy pozostałe palce złączone symbolizują Trójcę Świętą. Maryja lekko pochyla głowę ku Synowi, jakby wzywa patrzących do oddania czci Zbawicielowi
Na maforionie (wierzchni płaszcz Maryi), nad czołem i na ramionach umieszczone są trzy gwiazdy (jedna ze względu na ułożenie postaci jest niewidoczna). Mają one znaczenie symboliczne. Trzy gwiazdy to symbol, który pojawia się we wszystkich ikonach przedstawiających Matkę Bożą. Oznaczają dziewictwo Maryi przed, podczas i po urodzeniu Jezusa. Ozdobne obramowanie maforionu, zwane kajma, ma podkreślić urodę twarzy Bogarodzicy.

Ikona nie jest zwykłym obrazem religijnym. Malowanie ikon było czynnością świętą. Ikona, która powstawała w klasztorach Starej Rusi, malowana przez uprzywilejowanych mnichów, była emanacją bóstwa, które prowadziło rękę twórcy. Zrodzona w modlitwie, wymagała przed przystąpieniem do pracy specjalnych postów, powstawała w postawie klęczącej autora.

Ikony mają za zadanie pogłębiać życie duchowe, wprowadzać do modlitwy. Anonimowy autor ikony miał pomóc podążać we właściwym kierunku. Modlitwa przed ikoną związana jest z określonym rytuałem: przy zapalonych świecach wierni kłaniają się przed ikonami, całują je.

Ikona pełni ważną rolę w kulcie kościołów wschodnich, jest ona przedstawieniem świętego, jego uosobieniem i reprezentacją. Zapewnia łączność ze świętym, pośredniczy w modlitwie. Uważa się, że jest on obecny w danym miejscu właśnie dzięki ikonie. W związku ze świętością ikony nie mogła ona być przedmiotem handlu czy zarobkowania, które z punktu widzenia człowieka wierzącego było traktowane jako grzech.

Malowanie (pisanie) ikon:

Ikony malowano najczęściej na specjalnie przygotowanym drewnie cedrowym lub cyprysowym. Były to święte drzewa dla wschodniego chrześcijaństwa. Na Rusi stosowano drewno lipowe lub sosnowe.

Najczęściej ikony malowane są płasko, bez uwzględnienia perspektywy malarskiej, dającej złudzenie trójwymiarowości przestrzeni.

Niejednokrotnie znaczenie poszczególnych elementów przedstawień jest podkreślane przez ukazywanie najważniejszych postaci w większej skali.

Kanon zakładał malowanie czystymi kolorami (nigdy nie mieszano barw) i używanie w dużych ilościach pozłoty. Barwa była traktowana jako tak samo ważna jak słowo, a ponieważ każde z nich ma znaczenie, również barwy przekładano na język symboli, który nadawał kolorom ściśle określone znaczenie.

Źródło: wikipedia, www.slowikon.pl